U had, net als ik, allicht nog nooit gehoord van El Khat. Daar moet u dan dringend iets aan doen, want net op de valreep van het nieuwe jaar, lieten deze vier gasten een simpelweg formidabele plaat in Europa neerdwarrelen. El Khat -de naam verwijst naar de plant, waarvan in sommige delen van de wereld de bladeren gekauwd worden en de gebruikers in een soort roes brengt, die hele bevolkingsgroepen helpt om te overleven in tijden van barre hongersnood en dito burgeroorlogen- is een kwartet met thuisbasis Tel Aviv. De vier leden hebben wortels in Marokko, Polen, Irak en Jemen. Dat laatste land is ook het vaderland van centrale figuur Eyal El Wahab, Jemeniet dus en joods, maar verblijvend in Israel. Dit soort migratie doet iets met een mens, zoals we allemaal weten en El Wahab werkt rond de gespletenheid die zulke migratie weleens veroorzaakt.

Vandaar de plaattitel: Saadia Jefferson is een fictieve figuur, half-Jemenitisch en half-Amerikaans, maar verblijvend in Israel. U merkt vast de gelijkenis tussen de frontman en de hoofdrolspeler in de songs van de plaat. Israel is stilaan naar een behoorlijk akelig nationalisme aan het evolueren en daarin is wellicht niet al te veel plaats voor migranten, die niet Israëlisch zijn van origine. Enfin, het samenleven in dat land wordt, om het beleefd uit te drukken, niet altijd gediend door de teneur van de discussies die de hedendaagse politiek ginds kleuren.

De band bedient zich van heel bijzondere instrumenten, die, bijvoorbeeld wat de percussie betreft, niet zelden van recuperatiemateriaal gemaakt zijn. Conservenblikken, jerrycans, houten kistjes…het dient allemaal om de klank van de “echte” instrumenten -trompet, elektrische gitaar, Farfisa-orgel, snaere drum, aan te vullen en de juiste klank te creëren voor de twaalf zelfgemaakte songs die de plaat bevolken. Nu ja, “zelfgemaakt” is in een aantal een tikkeltje overdreven, want de vier heren putten niet zelden uit Jemenitische volksmuziek, die ze dan danig deconstrueren en vermengen met hedendaagse jazzy elementen, psychedelica, smaples en doorgaans Arabisch klinkende percussiepatronen.

Met die ingrediënten brouwen de vier muzikanten een naar mij smaak enorm lekker en originele muzikale soep: de songs handelen nu eens over het verlangen naar een minder gecompliceerd leven (de schitterende opener “Ya Raiyat”, waarvan ik me trouwens al weken loop af te vragen waar ik ‘m eerder hoorde), of een kapotgeleefde relatie en de nood om nadien opnieuw te beginnen (“Al Ard’ Amamak”) en dan weer over al dan niet gefingeerde dingen uit het “gewone” leven, zoals het uit twee delen bestaande “Atabina”, dat het verhaal vertelt van een polygaam huwelijk en in één deel de zaak bekijkt vanuit het standpunt van echtgenote 1 -die instaat voor het dagelijkse reilen en zeilen-, terwijl in deel 2 diezelfde vrouw haar afgunst formuleert tegenover echtgenote n°2, die de leuke dingen des levens mag meemaken. Enfin, dat schrijf ik allemaal slechts, omdat ik één en ander heb opgezocht en niet omdat ik de teksten zou begrijpen…

Hoe dan ook: wat ik maar al te goed begrijp, is de impact die deze plaat heeft gehad in de eerste drie weken van dit nieuwe jaar: er stond ten huize H. niet veel anders op, met alle gevolgen vandien voor de aangroeiende stapels te recenseren CD’s. Nu, ik kan het niet helpen: deze hier is namelijk zo verschrikkelijk goed, dat ik hem, na tientallen draaibeurten nog elke dag minstens twee keer beluister. Dit is, met andere woorden, nu al een kanshebber voor de eindejaarslijsten en ik maak me sterk dat een beetje festivalprogrammator dit op zijn affiche van dit jaar wil. Benieuwd….

(Dani Heyvaert)